---

كمتر كسي پيدا مي شود كه از جاذبه هاي تاريخي يزد شنيده باشد و نام طاق شاه عباسي به گوشش نخورده باشد. بنايي كه شايد ديدني ترين اثر تاريخي طبس به شمار بيايد و يكي از جاذبه هاي فراموش نشدني استان يزد كه چندين لقب تكرار نشدني را همراه خود دارد.

---

طاق شاه عباسي پر ركوردترين بناي تاريخي ايران است! سدي با 60متر ارتفاع كه نه تنها لقب قديميترين و بزرگترين سد قوسي جهان را با خود يدك مي كشد، بلكه به مدت 550 سال هم به عنوان بلندترين سد در جهان شناخته مي شد. اما سد شاه عباسي يك لقب ديگر هم دارد كه هنوز هيچ سدي موفق به تصاحب آن نشده است: نازكترين سد جهان كه به خاطر عرض تاج يك متري اش به اين نام شناخته مي شود.

براي ديدن طاق شاه عباسي كه به سد شاه عباسي هم معروف است، بايد به روستاي 700 ساله خرو و در فاصله ‪27‬ كيلومتري شهر طبس سفر كنيد. جايي در نزديكي چشمه آب گرم مرتضي علي (ع) .

بالاتر از اين چشمه، دره تنگي وجود دارد كه در آن طاق شاه عباسي بنا شده است. قدمت اين طاق را به دوره صفويه نسبت مي دهند و معتقدند كه سنگ نگارههاي بزكوهي كه بر آن حك شده اند، نمادي از درخواست فراواني آب، زايندگي و فراواني نعمت است. عده اي هم اين بزها را نمادي از فرشتگاني مي دانند كه براي نگهباني آب، افزايش و فراواني نعمت بر ديوارههاي طاق دعا مي كنند.

اگر گذارتان به طبس و روستاي خرو افتاد، بعد از تماشاي اين سد جالب و شگفت انگيز حتما سري هم به چشمه ديدني مرتضي علي بزنيد كه برگ هاي جديدي براي غافلگيري شما رو خواهد كرد!
اين چشمه در آن واحد دو بخش سرد و گرم دارد كه به موازات يكديگر جريان پيدا مي كنند. به اين معني كه يك سمت چشمه سرد و سمت ديگر آن گرم است و شما با قدم زدن در آن مي توانيد يك پاي خود را در آب سرد چشمه فرو كنيد و پاي ديگرتان را در آب گرم آن!

دليل اين اتفاق آن است كه آب گرم چشمه از ديواره سمت راست به داخل رودخانه مي ريزد و همين، اختلاف دمايي را در چشمه ايجاد مي كند كه گاهي به 10درجه هم مي رسد! غلظت بيشتر آب گرم و تفاوت ساختاري آن با آب سرد جاري در كف رودخانه باعث ميشود كه اين آب ها تا مسافت حدود سيصد متري بستر رودخانه هم پيش بروند در حالي كه به طور كامل با هم مخلوط نشده اند و در بستر رودخانه قابل تفكيك هستند! به اين ترتيب مي بينيد كه در يك طرف رودخانه آب سرد و در طرف ديگر آب گرم جريان دارد.

براي رسيدن به آبگرم مرتضي علي بايد از شهر طبس بگذريد و بعد، حدود پنج كيلومتر را با پاي پياده طي كنيد كه بيشتر اين مسير از داخل آب مي گذرد. در طول راه، ديوارههاي بلند دره مانندي در دو طرف همراهي تان مي كنند كه روي آنها حفرههاي كوچك و بزرگ با نظم خاصي قرار گرفته اند. بعضي از اين حفره ها، چشمه هاي جوشان آب هستند كه بزرگترين شان به حمام مرتضي علي معروف شده است.

شايد كمتر گردشگري نام بردسير را به عنوان يك گردشگاه شنيده باشد. معمولا وقتي صحبت از سفر به كرمان به ميان مي آيد، گزينه هاي پرطرفدارتري مثل خود شهر كرمان، بم و رفسنجان هستند كه شهرهاي ديگر را پشت سايه خود پنهان مي كنند. اما اين بار اگر گذارتان به كرمان افتاد، سري هم به بردسير بزنيد كه درست مثل يك لكه سبز در كويرهاي تشنه مركزي ايران جا خوش كرده است!

---

بردسير در 60 كيلومتري شمال شرقي كرمان و در 120 كيلومتري غرب سيرجان قرار دارد؛ با آب و هوايي معتدل و كوهستاني كه زمستانهاي سرد و تابستانهاي ملايم دارد. به همين دليل، اين روزها فرصت خوبي براي گردشگراني است كه دوست دارند سفر در برف و كوهستان هاي برفي را تجربه كنند.
بردسير كوههاي معروفي دارد كه خيلي وقت ها كوهنوردان حرفه اي را به سمت خود مي كشاند. ارتفاعاتي مانند كوه كله گاو در شمال، كوههاي جوپاري در مشرق، كوه چهل تن و چهل مراد در جنوب و كوه پنچ در مغرب. كمي دورتر هم كوههاي هزار و لالهزار قرار دارد كه سرچشمه دائمي هليلرود هستند.

كجا برويم؟

اگر گذارتان به بردسير افتاد، حتما سري هم به جاذبه هاي طبيعي و تاريخي آن بزنيد كه شايد از بكرترين گردشگاه هاي ايران باشند.
چشمه آب گرم گيشكي را مي توانيد در 64 كيلومتري مسير اصلي كرمان به بردسير ببينيد. در اين جا راهي از جاده اصلي منشعب ميشود كه به طرف «ميهنه دره» در ضلع غربي رودخانه گيشكي ميرود؛ آنجا از شكاف سنگها چشمه آب گرم جريان مييابد.

چشمه آب گرم لالهزار هم در جنوب شهرستان بردسير و در شمال روستاي قلعه عسگر قرار دارد؛ آب چشمه در وسط رودخانه به صورت جوشان از زمين خارج ميشود و همواره گرم است. از ديگر چشمههاي بردسير ميتوان به چشمه گزوييه، چشمه نور و چشمه سرخ هم اشاره كرد.
اما اگر اهل روستاگردي باشيد، پيشنهاد مي كنيم سري به روستاي بيدخون يا بالاده بزنيد كه پيشينهاي كهن و قدمتي ديرينه دارد. مورخان قدمت اين روستا را به دورههاي پيش از اسلام مربوط ميدانند. اين روستا از شرق به كوه يشم، از جنوب شرقي به كوه قلعه دسكوئيه و از جنوب و جنوب شرقي به كوه بهر آسمان محدود ميشود. در اين روستا، درخت گردوي كهنسالي وجود دارد كه براساس برخي مستندات قدمت آن به 2000 سال قبل ميرسد. غار يخي و بندر يخدان هم در 7 كيلومتري جنوب شرقي روستا قرار دارد كه از جاذبههاي طبيعي اين منطقه محسوب ميشود.

ارگ بردسير

اين اثر در مركز شهر بردسير و روبهروي مسجد جامع كه خود نيز از آثار تاريخي است، قرار دارد. مساحت آن بيش از 2300 مترمربع است كه بهطور ميانگين 8 متر بالاتر از سطح خيابان قرار گرفته است. قدمت اين ارگ به حدود 300 سال قبل ميرسد.
فضاهاي پيدا شده در كاوشهاي مختلف، از جمله يك حياط با 4 ايوان قرينه كه داراي 8 ورودي است و نيز ساير امكانات سكونتي از قبيل آشپزخانه و سيستم آبرساني بيانگر اين واقعيت است كه ارگ بردسير روزگاري مكان مناسبي براي سكونت حاكمان به شمار ميرفته و به عنوان يك قلعه نظامي هم از آن استفاده ميشده است. اين بنا از خشت خام ساخته شده و در مواردي مانند سنگفرش حياط و ساخت حوض، از آجر هم استفاده شده است.
تاكنون اشياي مختلفي مانند سفالهاي ساده و لعابدار، ظروف مربوط به دوره ايلخاني و صفوي، اشياي فلزي و آلات جنگي و دو گوي فلزي مربوط به توپهاي دوران صفويه، معروف به زنبورك در اينجا يافت شده است.

تل ابليس

اسم عجيبي است؛ نه؟ تل ابليس در نزديكي روستاي سلطانآباد و كنار جاده كرمان واقع شده و يكي از مهمترين مراكز سكونت در عصر باستان و دورههاي پيش از تاريخ ايران محسوب ميشده است. تحقيقات و كاوشهاي باستانشناسي نشان داده كورههاي ذوب مس با قدمت 5 هزار سال قبل از ميلاد در اين منطقه وجود داشته است. از ديگر آثار تاريخي شهرستان بردسير ميتوان به موارد زير هم اشاره كرد.
آسياب آبي واقع در شهر گلزار كه در دوران قاجاريه ساخته شده، مسجد جامع گلزار كه در مركز شهر واقع است و متعلق به دوره سلجوقيان است و برج بردسير كه به دوران قاجاريه تعلق دارد.

بقعه پير جارسوز در بلوار امامزاده شهر بردسير قرار دارد. در تاريخ آمده است كه اين بنا در گذشته به عنوان آتشكده استفاده ميشده، پس از اسلام بازسازي شد و جمعي از عرفا اين مكان را براي عبادت و عبوديت بر ميگزينند و پس از وفات در همين محل به خاك سپرده ميشوند

بقعه پير جارسوز

بقعه پير جارسوز در بلوار امامزاده شهر بردسير قرار دارد. در تاريخ آمده است كه اين بنا در گذشته به عنوان آتشكده استفاده ميشده، پس از اسلام بازسازي شد و جمعي از عرفا اين مكان را براي عبادت و عبوديت بر ميگزينند و پس از وفات در همين محل به خاك سپرده ميشوند. هنوز آثاري از قبور آنها برجاست. شكل اين بنا از خارج به صورت چهارضلعي و از داخل هشت ضلعي است. وجود گچبريهاي داخل ساختمان با تزئينات نقاشي و مزين به خط كوفي، جلوه خاصي به آن بخشيده است.

شايد باور نكنيد كه تنها چند كيلومتر دورتر از مركز پايتخت، روستاي شگفت انگيزي قرار دارد كه ديدني ترين تابلوي سنگتراشي طبيعت به شمار مي رود. روستايي كه در گوشه و كنار آن هنرنمايي طبيعت در فرسايش سنگ ها و خلق مجسمه هاي بادساخته به چشم مي خورد. روستاي كوچك و سرسبزيي به نام ورديج، از توابع كن!


شايد اگر براي اولين بار سنگ تراشه هاي طبيعي ورديج را ببينيد، خيال كنيد اين صورتك هاي پر از حفره بازمانده هاي يك قلعه قديمي هستند كه در كنار جاده ساخته شده است. يا شوخي چند سنگتراش كه در ابعاد بسيار بزرگ تمرين هنر كرده اند!


اما كافيست پاي صحبت يك زمين شناس بنشينيد تا برايتان از روال فرسايش بادي صخره هاي ورديج بگويد و هوازدگي بخشي از كوه هاي اين منطقه كه يك نمونه عالي و كم نظير از تغييرات بافت زمين را به وجود آورده است. اشكالي كه بيش از هرچيز جمجمه انسان و بدن جانوران وحشي را برايتان تداعي خواهند كرد.

براي ديدن سنگ تراشه هاي ورديج، بايد به غربي ترين نقطه شهر تهران و شمال ورد آورد سفر كنيد. اگر با وسيله شخصي راهي ورديج مي شويد، انتهاي اتوبان همت همان جايي است كه بايد پياده شويد و اگر اهل استفاده از وسايل نقليه عمومي هستيد، مي توانيد با مترو خود را به ايستگاه وردآورد برسانيد و از آنجا سوار تاكسي هاي روستاي توريستي ورديج شويد.

اين تاكسي ها در مسير خود از مقابل پاسگاه مي گذرند و به سر جاده ورديج مي رسند. در اين جا مي توانيد از تاكسي پياده شويد و جاده را به سمت دره اي كه در قسمت چپ جاده قرار دارد ادامه دهيد تا به روستاي ورديج برسيد.

اما اگر از قسمت شمالي شهرك دانشگاه شريف راهي شويد، مي توانيد سريعتر به كوه هاي حكاكي شده برسيد. يعني بعد از طي مسافتي در حدود 10كيلومتر كه شما را به يك باره وارد دنيايي متفاوت از تهران مي كند. اينجا جايي است كه معمولا كوهنوردان و دوچرخه سواران زيادي براي تورهاي تفريحي و ورزشي شان به آن سر مي زنند.


در روستاي ورديج همچنين مي توانيد رود خانه پر آبي را ببينيد كه در دو طرف آن نيزار هاي بلند و بهم فشرده به چشم مي خورند. در بخش هايي از مسير رودخانه حوضچه هاي كوچكي تشكيل شده كه به شما فرصت يك آب تني كوتاه مدت را مي دهند.

---